ท้าวนันทสูรย์ และ พระนางขมุมาลย์ เป็นตำนานพื้นบ้านที่เล่าขานกันมายาวนานในจังหวัดภูเก็ต เกี่ยวข้องกับตำนาน เทวายักษ์เฝ้าเกาะ ซึ่งสะท้อนความเชื่อ ความศรัทธา และการตีความธรรมชาติของชาวภูเก็ตในอดีต
เล่ากันว่า มีพระเกจิ องค์นึง ได้นิมิตรว่า สมัยพุทธกาล ครั้งพระพุทธเจ้าเสด็จมายังเกาะแก้วพิศดาร (รอยพระพุทธบาท รอยที่ 4 ) ได้มี ท้าวนันทสูรย์ และ พระนางขมุมาลย์ เทวายักษ์เข้าไปเฝ้าพระพุทธเจ้า พระพุทธเจ้าจึงให้เทวายักษ์ทั้ง 2 เป็นผู้เฝ้าเกาะภูเก็ต ( สมัยพุทธกาล ภูเก็ตเป็นที่ของ ยักษ์ นาค รากษส )โดยเทวายักษ์ทั้ง 2 ได้รับคำบัญชา จากพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ขณะที่มาเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้าที่มาโปรดที่ยังเกาะแก้วพิศดาร และพระพุทธเจ้าได้กล่าวกับเทวายักษ์ หลังจากเราปรินิพพานไปแล้ว ได้กึ่งนึงของพุทธศาสนา ทุกคนจะรู้จักท่าน แล้วหลังจากนั้น เขาจะสร้างที่อยู่ให้ท่าน เพื่อเฝ้าประตูเมืองภูเก็ต
พระเกจิองค์ได้กล่าวกับญาติธรรมว่า ถึงเวลาแล้วที่เทวายักษ์ทั้ง 2 จะได้มีรูปปั้นสักที่ จึงได้บอกญาติธรรม ทีมีความศรัทธา ได้จัดสร้าง ท้าวนันทสูรย์ และ พระนางขมุมาลย์ สูงประมาณ 2 เมตร โดยขณะออกแบบเทวายักษ์ทั้ง 2 ได้มาแสดงตนและท่าทางให้ช่างปั้นได้เห็นและปั้นมาให้เหมือนตัวจริงมากที่สุด และได้นำมาติดตั้งไว้ที่ตรงประตูเมืองภูเก็ต ตรงลานจอดรถด้านข้าง และรอเวลาให้ผู้มีบุญนำมาประดิษฐาน ณ ปลายสะพานทางเข้าเมืองภูเก็ตซึ่งเป็นจุดที่ท่านเทวายักษ์ทั้ง 2 จะต้องอยู่เฝ้าเมืองภูเก็ตตามนิมิตรของพระเกจิอาจารย์ได้กล่าวไว้
ความเชื่อและการสักการะ ชาวบ้านภูเก็ตเชื่อว่า วิญญาณท้าวนันทสูรย์และพระนางขมุมาลย์ สถิตอยู่ตามภูเขาและปากอ่าว ก่อนออกทะเลหรือจัดงานใหญ่ มักมีการ ไหว้เจ้าที่-เซ่นสรวง เพื่อขอพรให้เดินทางปลอดภัยและค้าขายรุ่งเรือง ตำนานนี้สะท้อนรากเหง้าวัฒนธรรมผสมผสานของชาวภูเก็ต ที่เชื่อเรื่อง เทพ ยักษ์ และวิญญาณผู้พิทักษ์
ท้าวนันทสูรย์และพระนางขมุมาลย์ เป็นตำนานที่เล่าถึง เทวายักษ์เฝ้าเกาะภูเก็ต ผู้คอยปกป้องคุ้มครองชาวเมืองและผู้มาเยือน สะท้อนวิถีความเชื่อดั้งเดิมของชาวถิ่น ที่ผูกพันกับธรรมชาติ ทะเล และสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่มองไม่เห็น
คาถาบูชา ท้าวนันทสูรย์และพระนางขมุมาลย์
ตั้ง นะโม 3 จบ นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุท ธัสสะ
อิติปิโสภะคะวา ยมมะเทวานัง ท้าวนันทสูรย์และท้าวขมุมาลย์ ปูชามิ พุธธังเมตานัง ธัมมังมัดจิต สังคังมัดใจ กันภัย กันโรค ศัตรูทั้งหลาย วินาศสันติ สุขัง อะหังสุคะโต นะโมพุทธายะ
ของบูชา ธูป 5 ดอก เทียน 2 เล่ม ดอกไม้ และ ผลไม้ อาหาร (งดเนื้อสัตว์ทุกชนิด ) ท่านโปรด ข้าวหลาม และผลไม้
อธิษฐาน ขอพรจะสำเร็จ เดินทางแคล้วคลาด มีเมตตา คนรัก คนชอบ ปลอดภัย ศัตรู จัญไร วินาศสันติ
โปรดใช้วิจารณญาณในการอ่าน เป็นความเชื่อส่วนบุคคล
ตั้งอยู่ที่ ประตูเมืองภูเก็ต (Phuket Gateway) ตำบลไม้ขาว อำเภอถลาง จังหวัดภูเก็ต
